poniedziałek, 14 grudnia 2015

Poniedziałki z muszlami monetki



Witajcie  Oto najmniejsza porcelanka i zarazem ostatnia w mojej kolekcji. Potem będą inne muszle Wykorzystanie muszli porcelanek, jako środka płatniczego do dziś frapuje wielu numizmatyków. Być może kształt i kuszące szkliwo drobniutkich kauri kojarzyło się z walorami, które warto gromadzić a potem nabywać za nie towary.
Jedno nie ulega wątpliwości – był to bardzo wygodny i precyzyjny przelicznik. Nie była to natomiast waluta „twarda”, no chyba, że ze swej wapiennej natury. Ocean ciągle produkował „monetki”, o inflację nie było więc trudno. Ich „mennicą” były Malediwy, nazywane też „wyspami kauri”. Przypuszcza się, że pierwszy raz były surogatem pieniądza w Chinach około 1500 roku p.n.e., gdzie nanizano je na specjalne sznurki.
Na wyspach Melanezji porcelanki znajdowały swe miejsce w tak zwanych – kula. Był to zespół ceremonii związanych ze wzajemną wymianą darów pomiędzy szczepami.
Pośród wielu prezentów miały też zastosowanie kauri, z których wyrabiano długie naszyjniki lub wręcz całe sznury dochodzące do 2 metrów długości.
Niekiedy łączono je z innymi cenionymi dodatkami, jak zęby psów i morświnów.
Porcelanki trafiły również na „Drogę rydwanów” łączącą rzekę Niger z wybrzeżami Morza Śródziemnego. Szlak ten umożliwił transport „złotego piasku”, kości słoniowej oraz niewolników do Grecji i Egiptu.
Głównym jednak rynkiem zbytu kauri był Czarny Ląd. W XI wieku Arabowie przywozili je karawanami przez Persję, Egipt i Sudan do Timbuktu. Ich rolę przejęli potem Wenecjanie, korzystając już z nowych dróg morskich. Ostatecznie Anglicy i Holendrzy zorganizowali transport muszli z Malediwów i Zatoki Gwinejskiej. W XVIII wieku proceder ten przynosił krociowe zyski, gdyż za porcelanki kupowano niewolników, sprzedając ich potem w Ameryce. Ostrożnie szacuje się, że w XIX wieku wywieziono z ”wysp kauri” około 90 miliardów muszli.
Cypraea moneta (Linnaeus, 1758) - gatunek porcelanki. Osiąga od 10 do 44 mm, standardowo około 20-25 mm. Najpospolitszy gatunek porcelanki, występuje na sporym obszarze, liczebność populacji szacowana jest na setki miliardów osobników.
Cypraea moneta używana była w przeszłości jako płacidło - surogat pieniądza. "Mennicą" tej porcelankowej waluty były Malediwy, zwane również "wyspami kauri". Przypuszcza się, że C. moneta w roli środka płatniczego użyto po raz pierwszy w Chinach w XV-XVI wieku (drobne muszelki nanizano na sznurki), a w innych regionach Azji już nawet w wieku XI. W XVIII wieku za porcelanki kupowano niewolników, których później sprzedawano w Ameryce - proceder ten przynosił ogromne zyski trudniącym się nim Anglikom i Holendrom.
W obecnych czasach porcelanki C. moneta używa się na ogromną skalę w przemyśle pamiątkarskim - wytwarzane z niej przedmioty są stałym elementem straganów i sklepów w miejscowościach o charakterze turystycznym. Kauri ma również drobne powiązanie z Polską - jej muszelki są używane przez polskich górali do ozdabiania kapeluszy, wchodzących w skład ich tradycyjnego, ludowego stroju.

5 komentarzy: