sobota, 1 kwietnia 2023

Spacerek

 Witajcie . Oto zdjęcia nadal z jednego spacerku z siostrzenicą .Teraz raczej było zwiedzane samochodem 

1

Dworek Taukelów

Ulica Warszawska jak sama nazwa wskazuje to trakt prowadzący do i z Warszawy, ale jeszcze w 1945 roku była Hohensteinerstr czyli Szosa Olsztynkowska. Na początku XX wieku tereny te były malowniczym i pustym przedmieściem. W tej właśnie, ówcześnie trochę sielankowej scenerii, około 1910 roku wbudowano dworek, który stał się siedzibą zamożnej olsztyńskiej rodziny Taukelów.

Przedstawicieli tego rodu zaliczano do miejscowego patrycjatu pierwszych lat minionego stulecia. Friedrich Taukel prowadził firmę kupiecką, natomiast Fritz Taukel był właścicielem dobrze prosperującego tartaku. Na przełomie lat trzydziestych i czterdziestych dotychczasowi właściciele sprzedali rezydencję Wilhelmowi Grossowi, który pełnił różne funkcje jako urzędnik bankowy włącznie ze stanowiskiem dyrektora. Mimo zmiany właściciela nazwa Dworek Taukelów nadal funkcjonowała.

Od samego początku budynek ten spełniał również funkcję malej kamienicy czynszowej, ponieważ poza lokalem głównego najemcy znajdowały się w nim jeszcze cztery mieszkania lokatorskie zajmowane na przestrzeni lat przez niższych urzędników oraz pracowników fizycznych i pielęgniarzy z dawnego Zakładu dla Obłąkanych w Kortowie. Czas ostatniej wojny był dla budowli bardzo łaskawy i wyszła ona praktycznie bez uszkodzeń, dlatego też bardzo szybko dworek zajęli oficerowie Armii Czerwonej. Po nich budynek zajmowali zatrudnieni w pobliskich koszarach żołnierze polscy w raz z rodzinami, wówczas też nieruchomość tę przejął Skarb Państwa.

Dziś miejsce to nadal pełni funkcję mieszkalną dla kilku rodzin. Dawna rezydencja rodu Taukelów została wzniesiona na rzucie prostokąta jako ujęty w jedną bryłę obiekt murowany i otynkowany, parterowy, z dodatkową kondygnacją mieszkalną pod łamanym dachem mansardowym oraz poddaszem strychowym. Funkcje dekoracyjne tego budynku to interesująco ukształtowana mansarda oraz quasirenesansowy portyk z balkonem i trójkątną wystawką w części dachowej. Godne uwagi są również wysunięte ku przodowi przed głównym wejściem murowane schody z dwoma kamiennymi kulami.

Obecnie dworek nie jest już miejscem ciszy i spokoju. W 1978 roku z powodu organizowanych Dożynek dość brutalnie zmieniono tę i sąsiednie ulice. Dziś budynek stoi na skrzyżowaniu bardzo ruchliwych traktów, ciągle modernizowanych i przebudowywanych. W roku 2006 dworek wpisany został do rejestru zabytków.

2

Dawny areszt UB

Niepozorny budynek stojący przy ul. Warszawskiej, wyglądający trochę jak stary dom podcieniowy lub szopa jest już właściwie kompletnie zdewastowaną ruiną. Wielka szkoda, ponieważ gdyby mury mogły mówić to te ściany zapewne wydałyby dramatyczny i krwawy krzyk. Mało kto wie, że ten powstały na początku XX wieku budynek gospodarczy, w latach 1945 – 1950 pełnił rolę więzienia NKWD i UB. W skład tych kazamatów wchodziło osiem niewielkich cel, po cztery z każdej strony. Kiedyś zamykały je ciężkie metalowe drzwi z wizjerami. W każdym takim pomieszczeniu umieszczony był otwór kloaczny, światło i powietrze wpadało przez wizjer lub jakieś dziury w murze.

Według relacji świadków, w celach o długości około trzech metrów przebywało jednocześnie kilkanaście osób. Więzieni przebywali tu po kilka dni bez jedzenia i picia. Przetrzymywano tu Warmiaków i Mazurów, mieszkańców Olsztyna i okolic, wszystkich którzy nie chcieli opuścić tych ziem. Niepotwierdzonym faktem dotyczącym tamtych wydarzeń jest informacja, że teren wokół tego więzienia może też być miejscem pochówku tu pomordowanych. Niestety brak całkowitej pewności nie pozwala podjąć decyzji o rozpoczęciu prac ekshumacyjnych.

3

Wiadukt i most kolejowy

Wiadukt i most kolejowy nad rzeką Łyną zbudowane w 1872 roku, o wysokości ok. 20 m. Są to właściwie dwa wiadukty umiejscowione na przełomie rzeki, w pobliżu ulic Artyleryjskiej, Żarskiej i Wyzwolenia. Pierwszy z tych wiaduktów powstał w latach 1872-1873. W tym czasie uruchomiono pierwsze połączenie kolejowe prowadzące z Olsztyna do Czerwonki i Ostródy. Wiadukt składa sie trzech arkad zbudowanych na masywnych filarach. W 1892 roku zbudowano bliźniaczy wiadukt - południowy. Wysokość wiaduktów sprawia, że podczas jazdy można podziwiać niemal całą panoramę miasta. W 1977 roku wiadukt został wpisany na liste zabytków architektury.

4

Miejski Dom Opieki im. Pary Cesarskiej Wilhelma i Augusty Wiktorii.

rok 1906 to czas, kiedy w Niemczech i Prusach świętowano srebrne gody cesarskiej pary Wilhelma II i Augusty Wiktorii. W dawnym Olsztynie tego właśnie roku podjęto decyzję o budowie Miejskiego Domu Opieki. Potrzeba powstania takiego obiektu wynikała z uwagi na rosnące potrzeby miasta na tego typu placówkę oraz tego, że stary dom opieki znajdujący się przy ówczesnej ulicy Dobromiejskiej był w bardzo złym stanie.

Odpowiedzialnym za opracowanie planów został sprawdzony już miejski architekt Max Boldt, autor takich olsztyńskich budynków jak Nowy Ratuszzespół zabudowań straży pożarnej czy gmach dzisiejszego Gimnazjum nr 11. Na lokalizację tego projektu wybrano wzniesienie przy dawnej Mariengasse czyli obecnej ul. Mariańskiej, naprzeciw wybudowanego już wcześniej Szpitala Mariackiego. Pierwsze prace rozpoczęto w lipcu 1911 r. a uroczystego otwarcia dokonano 1 kwietnia 1913 r. Dom Opieki otrzymał imię pary cesarskiej Wilhelma i Augusty Wiktorii.

Od momentu powstania zakład ten spełniał funkcję opiekuńczo-leczniczą. Znajdowały się w nim oddziały: położniczy, opiekuńczy, hospicjum i oddział pensjonariuszy płacących za pobyt. Ubogich pacjentów przyjmowano bez opłat. Dom Opieki został wzniesiony na planie litery H. Główna bryła to korpus o kształcie wydłużonego prostokąta z dwoma ryzalitami na osi środkowej osi. Do tej części i jej krótszych boków dostawiono dwa prostopadłe, boczne skrzydła. Budynek posiada trzy kondygnacje z piwnicą i użytkowym poddaszem, całość przykrywa łamany dach mansardowy. Dawniej w otoczeniu tego gmachu znajdował się ogród oraz zabudowania gospodarcze i pomocnicze, w tym także kostnica i prosektorium.

Działalność tej instytucja trwała z powodzeniem aż do końca II wojny światowej i szczęśliwie nie uległa ona zniszczeniu w czasie wyzwalania Olsztyna. Od końca stycznia 1945 r. przez kilka miesięcy stacjonowała tu Armia Czerwona a po nich żołnierze Wojska Polskiego. W lutym 1946 r. cały obiekt został przekazany Diecezji Warmińskiej. Najpierw mieściło się tutaj Niższe Seminarium Duchowne oraz Kuria Biskupia, a od 1949 r. Wyższe Seminarium Duchowne. W 1962 r. seminarium zostało przeniesione a kolejnym lokatorem została Państwowa Szkoła Pielęgniarska. Obecnie w budynku znajduje się internat, biblioteka i stołówka Szkoły Policealnej im. prof. Zbigniewa Religi, swoje miejsce znalazła tu również część departamentów Urzędu Marszałkowskiego (Departament Zdrowia i Turystyki).

Na początku XX wieku Dom Opieki należał do najbardziej reprezentacyjnych obiektów w Olsztynie, współcześnie ta sytuacja się nie zmieniła. W 2011 r. czyli sto lat po wybudowaniu, przeprowadzono kompleksowy remont dachu i elewacji starając się przywrócić pierwotne kolory i detale elewacji. Dziś ponownie jest to wizytówka miasta.


1

1


2


3







4


4



2 komentarze:

  1. Basiu!
    To był naprawdę piękny wiosenny spacer w którym prezentujesz nam kolejnie ciekawe miejsca z Twojego miasta.
    Serdecznie pozdrawiam:)

    OdpowiedzUsuń
  2. Piękne to Wasze miasteczko Basiu, z bogatą historią. Pozdrawiam milutko.

    OdpowiedzUsuń